Kaatsvereniging Pim Mulier
In 1886 richtten drie heren de eerste kaatsvereniging in Witmarsum op. Voor dat jaar werd er in en om Witmarsum al gekaatst. In de Leeuwarder courant van 1784 stond al een aankondiging van een kaatspartij in Witmarsum. Deze kaatspartij werd georganiseerd door een kastelein, die ook de prijzen beschikbaar stelde. De prijsuitreiking vond plaats in het café met de gedachte om wat extra mensen te trekken.
1886: Oprichting ‘Wytmarsum’
Het georganiseerde kaatsen begon in 1853 met de PC in Franeker. Het duurde daarna nog 32 jaar voor de oprichting van de eerste kaatsvereniging die we nu nog kennen, ‘Kaatsvereniging Bolsward’. Eén jaar later was de beurt aan Witmarsum. Onder de naam ‘Wytmarsum’ ging in ons dorp de kaatsvereniging van start. De drie mannen die de kaatsvereniging van Witmarsum in 1886 hadden opgericht zijn:
- Wisse Postma: voorzitter en winkelman
- Auke A. W. Kooistra: secretaris en boer
- Lyckle W. Boersma: penningmeester en schilder
1897: Oprichting Nederlandsche Kaatsbond
Pas elf jaar later, in 1897 dus, nam Jan Bogstra uit Franeker het initiatief voor de oprichting van de Nederlandsche Kaatsbond ( N.K.B.). ‘Wytmarsum’ sluitte zich hier meteen bij aan. Er werd echter nog een tweede kaatsvereniging uit Witmarsum lid van de N.K.B. In 1896 werd namelijk ‘De Concurrent’ in Witmarsum opgericht. Waarom een tweede vereniging, is niet bekend. Misschien onenigheid? Helaas is dit uit de oude notulenboeken niet te achterhalen. Gedurende twintig jaar waren er twee kaatsverenigingen actief in Witmarsum.
Muliers zilveren wisselbal
Op Pinkstermaandag in 1900 kaatsten ze in Witmarsum ‘De Bond’. Het was de vierde bondspartij met 24 parturen op de lijst. De heer Mulier stelde een prachtige zilveren wisselbal beschikbaar aan het hoofdbestuur van de N.K.B. Voor deze wisselprijs werd die dag in Witmarsum meteen gekaatst. Het bestuur van ‘Wytmarsum’ droeg daarop de heer Pim Mulier voor als beschermheer van de vereniging. ‘De Bond’ in 1900 hielden ze in de Hertekamp. Dit was een stuk land van Abel Wiarda Kooistra, die dit beschikbaar stelde voor het kaatsen zolang hij leefde. ‘Wytmarsum’ hoefde hierdoor niet langer op de keatsbuorren te kaatsen.
‘De Bond’ en ‘ De Grote Partij’
Ons dorp heeft altijd goede kaatsers gehad met als gevolg vele successen op ‘De Bond’. In 1903 won Witmarsum de 4de prijs op ‘De Bond’. De eerste prijs ging echter naar ‘De Concurrent’. Maar het jaarverslag van 1903 maakte geen woord vuil aan deze winnaars. Het jaar daarop nam Wytmarsum revanche en wonnen zij voor de eerste keer de bondspartij en zeker niet voor de laatste keer.
In 1907 nam de ledenvergadering het besluit dat de ‘grote partij’ voortaan altijd op de eerste zondag van augustus werd gehouden. Tot op dit moment was daar geen verandering in gekomen, behalve dat we het nu de ‘PC’ noemen.
Opheffen van ‘De Concurrent’
En dan brak de Eerste Wereldoorlog uit. Ondanks dat Nederland neutraal was in deze oorlog, ging de oorlog niet helemaal ongemerkt aan Witmarsum en de kaatsclub voorbij. Zo konden tijdens de Eerste Wereldoorlog de notulen niet altijd worden gemaakt. Er stond in het notulenboek van 1915: “Wegens mobilisatie en het onder de wapenen zijn van de secretaris zijn door den loco-secretaris geen aantekeningen gehouden”.
Maar tijdens en na de oorlog ging het kaatsen gewoon door. De leden van beide verenigingen wonnen vele prijzen. Tot 1916 bleef dit zo, maar in dat jaar werd ‘De Concurrent’ opgeheven. De overblijvende kaatsvereniging ‘Wytmarsum’ nam de bezittingen en de schulden over, groot 16 gulden. Het samengaan legde ‘Wytmarsum’ geen windeieren, zo bleek in het jaar erop: 1917 was het beste jaar in de historie van de vereniging. ‘Witmarsum won ‘De Bond’, ‘Het Jong Nederland’ en ‘De Freule’ in dat jaar.
Wisselbekers Merke-partijen
Ook begin vorige eeuw was een bestuursfunctie bij een kaatsvereniging al een drukke hobby. Het bestuur telde slechts drie personen. Door alle drukke werkzaamheden voor het organiseren van de wedstrijden, besloot het bestuur dat uit te breiden naar vijf personen.
In de jaren ‘40 waren er twee opmerkelijke gebeurtenissen. In 1946 werd voor het eerst tijdens ‘De Grote Partij’ de koningsprijs verkaatst, onder de naam ‘Taede Zijlstra Beker’. Hotse Schuil won deze beker in 1946. En in 1948 schonk beschermheer Mulier de wisselbeker voor de jongens-afdelingswedstrijd op de ‘Merke-Sneon’. Een prachtig initiatief van de heer Mulier, dat het bestuur in dank aannam. Pim Mulier was regelmatig te gast tijdens de Merke partijen in Witmarsum.
‘Wytmarsum’ wordt ‘KV Pim Mulier’
In 1954 overleed beschermheer Pim Mulier. Als eerbetoon ging de kaatsvereniging vanaf dat moment verder onder de naam ‘KV Pim Mulier’. Uiteraard was hiervoor toestemming gevraagd aan de familie Mulier.
De jaren vlogen voorbij met vele successen en vele jubileumfeesten. De kaatsvereniging leefde als nooit tevoren. Reden genoeg om in 1961 de eerste wintertrainingen te organiseren. Maar ook als het seizoen weer aanbrak en er weer op de velden kon worden gekaatst veranderde er het één en ander. In 1962 waren de eerste wedstrijden op het sportterrein aan de Flietsterdyk.
Afschaffen vaandeldrager
Tijdens de jaren ‘70 was de tijdgeest mede verantwoordelijk voor een aantal veranderingen, zoals het opzetten van nieuwe wedstrijden. In 1971 bestond het bestuur uit zeven personen, ook al vervalt er een opmerkelijke functie binnen de vereniging. Tijdens de ledenvergadering viel het besluit te stoppen met de functie van vaandeldrager. De functie was overbodig, omdat op ‘De Bond’ het vaandel dragen was afgeschaft. Willem Lautenbach was daarmee na 22 jaren trouwe dienst officieel vaandeldrager af.
In 1974 veranderde de naam van de ‘Merke-Snein Partij’ in de ‘Haye Rijpma-partij’. Een krans hoorde bij het winnen van het kaatsen, vinden we nu, maar pas sinds 1977 kregen de winnaars op de ‘Haye Rijpma-partij’ een krans uitgereikt. In dat jaar werd de eerste zaalkaatspartij in de sporthal van Makkum georganiseerd. Blijkbaar was dat nog niet voldoende, want in 1979 werd in Witmarsum het straatkaatsen geïntroduceerd.
Damesklasse
De dames lieten van zich horen. Steeds meer dames deden mee aan de ledenpartijen en hierdoor kwam er in 1982 voor het eerst een aparte dames klasse tijdens de ‘Merkepartij’. Dit bleek een goede stimulans voor het dameskaatsen in Witmarsum.